Kistlerin teşhisi genelde ağrı, ağız içinde ve dışında görülen şişlik, fistül dediğimiz ağız içindeki sivilce gibi akıntılı oluşumların görülmesi, diş etindeki kızarıklık ile teşhis edilir.
Kistler dişteki çürük ve enfeksiyon nedeni ile oluşmuşsa; dişte çürük, ağrı, kök ucunda fistül varlığı, ağız içinde veya yüzdeki şişlik ile teşhis edilir.
Kistler, gömülü dişlere bağlı olduğunda ya da dişlere bağlı olmadığında çürük bir diş yoktur. Diğer belirtiler hemen hemen aynıdır. Bazen hiç belirti vermeyebilirler. Kontrol amaçlı alınan radyografilerde de kistler teşhis edilebilirler.
Diş kisti oluşumunun ilaçla tedavisi mümkün değildir. Tanı koyulduktan sonra mutlaka cerrahi bir operasyona ihtiyaç duyulur. Bu kistler tedavi edilmediği durumlarda giderek yayılırlar. Bazen çene kemiğinde çatlamalara sebep olurken, bazen farklı bölgelere yayılarak diğer organları da etkilerler.
Tüm kist türleri ameliyat gerektirmektedir. Kişiler bu ameliyatlardan çekinseler de çok ileri derecede kistlere sahip olmayan kişiler 1 gün içinde taburcu edilebilmektedir. Kistin türü ne olursa olsun ağız sağlığına dikkat etmek, oluşum riskini minimum seviyeye indirecektir.
Uygulanacak tedavi yöntemi, kist çeşidine göre değişir. İlk olarak apsedeki ağrıyı dindirmek için kistte oluşan iltihabı kurutma yoluna gidilecektir. Sonrasında apsenin ilk yerleştiği bölgedeki kalıntıların temizlenmesi gerekir.
Yapılacak ameliyat tekniği, diş kistinin hangi tipte olduğuna göre değişir. Ameliyat öncesinde antibiyotik kullanımı gerekmektedir. Daha sonrasında diş eti kesilerek iç tabakaya yerleşmiş olan kist, çevre dokulara ve sinirlere zarar vermeden temizlenir. Operasyon, dikiş işlemi ile sonlandırılır.
Çok sıra dışı bir durum yoksa yüz bölgesinden yani ağız dışından müdahale yapılmaz. Ağız içerisinde, ilgili dişlere gerekli müdahaleler yapılarak (bazen kanal tedavisi, bazen çekim) kistler cerrahi yöntemlerle alınırlar.
Kistin büyüklük durumuna göre zaman zaman diren takılarak kistler önce küçültülür; daha sonra ameliyat ile alınırlar.
Diş kisti ameliyatı olacak kişinin sahip olduğu kistin boyutu ameliyatın genel seyrini etkiler. Anestezi yönteminin seçiminden ameliyat süresine kadar birçok konu kistin büyüklüğüne bağlıdır. Genel olarak bir diş kisti ameliyatı 30 dakika ile 2 saat arasında değişiklik göstermektedir. Kişiler, diş kistlerinin boyutunu öğrendikten sonra net süreyi doktorlarından öğrenebilirler.
Kullanılacak anestezi yöntemi kistin büyüklüğüne göre değişmektedir. Alınacak kist fazla büyümüşse genel anestezi tercih edilmektedir. Eğer kistin boyutu küçükse lokal anestezi tercih edilir. Hangi anestezi yöntemi tercih edilirse edilsin hasta, işlem sırasında hiçbir ağrı duymaz.
Diş kisti ameliyatının zorluğu, kistin bölgesine ve boyutuna göre değişiklik gösterse de korkulacak derecede zor bir ameliyat değildir. Hastalar ameliyat sonrasında hiçbir ağrı yaşamazlar. Ameliyat sonrası dönemde ağrı ve ödem beklenmektedir. Bu ağrılar doktorunuzun vermiş olduğu ağrı kesiciler ile kontrol altına alınabilir ve 2- 3 gün içerisinde tamamen geçerler.